Verdere informatie
Concert op het Lohmanorgel in de Farmsumer Kerk door organist Stef Tuinstra.
Programma
- Johann Sebastian Bach (1685-1750) Toccata und Fuge in d kl.t. BWV 565
- Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) Allegro und Fuge in g KV 312 (189i) / 401(375e)
- Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) Sonate op. 65 nr. 4 in Bes gr.t.
- Allegro con brio
- Andante religioso
- Allegretto
- Allegro maestoso e vivace
- Gaetano Donizetti (1797-1848) Grande offertorio per organo o piano forte in D
- Johannes Brahms (1833-1897)
- Choralvorspiel und Fuge über O Traurigkeit, o Herzeleid
- Uit Choralvorspiele op. 122: Herzlich tut mich verlangen
- Stef Tuinstra (* 1954) Improvisatie – Koraalpartita
Toelichting bij het Programma
Het programma is samengesteld als een historisch-stilistische bloemlezing n.a.v. de bouwtijd van het Lohman-orgel. De daarin aanwezige ‘ouder’ en ‘jonger’ aandoende geluiden krijgen hierdoor een ietwat andere betekenis en een ander stilistisch reliëf dan wanneer er de bekende literatuur wordt gespeeld, zoals heden ten dage gebruikelijk. Met uitzondering van Bach’s beroemde Toccata natuurlijk. Er werd er in de dagen rond de bouw van het orgel namelijk nog steeds spaarzaam orgelmuziek van Johann Sebastian Bach gespeeld. In plaats daarvan werden bij voorkeur ouvertures van opera’s, allerlei andere vanuit orkestmuziek gearrangeerde concertstukken en natuurlijk variaties over psalmen en gezangen vertolkt.
Omdat het orgel na de geweldige recente restauratie weer ongeveer klinkt zoals dat in 1829 en 1870 was bedoeld komen met name orgelwerken van Mozart en Mendelssohn fraai tot hun recht. Maar ook Bach’s beroemde Toccata klinkt wonderwel ‘barok’ op dit in wezen toch enigszins romantische orgel. Omdat Van Dam echter zelf zo lang vasthield aan klassieke principes is hier sprake van een opmerkelijk fraaie synthese tussen beide stijlen.
Mozart hield zielsveel van het orgel. Van hem is de uitspraak dat het orgel de koningin der muziekinstrumenten is maar hij had nauwelijks tijd om zich aan orgelcomposities te wijden. Van hem zijn wel schetsen bewaard of ook wel grotendeels voltooide werken die dan toch nog een bij-gecomponeerd slot moeten krijgen. Zo’n werk is het prachtige Allegro und Fuge KV 312. De fuga is hier een dubbelfuga.
Een van de fraaiste van de zes sonates voor orgel van Mendelssohn is de vierde met de snelle en virtuoze hoekdelen met de volle orgelklank en de lyrische twee middendelen.
De vrolijke en vurige operastijl is vertegenwoordigd door een ouverture van Donizetti. De zich snel daarna ontwikkelende klassieke en ook ietwat ernstige stijl, onder invloed van de orgelschool van Mendelssohn aan het Leipziger Conservatorium, is te horen in de fraaie bezonken koraalbewerkingen voor de lijdenstijd van Johannes Brahms. Hij was een groot Bach-liefhebber maar ook een grote 19de eeuwse ‘vertaler’van die barokke stijl.
De improvisatie over een bekend lied is volgens bijpassende 19de eeuwse stijl, als ware het een orgelsonate. Vanwege de improvisatievorm kunnen diverse fraaie registercombinaties gekozen worden om het orgel op haar mooist te laten horen.
Organist
STEF TUINSTRA studeerde orgel, piano, clavecimbel en trombone aan het Prins Claus Conservatorium te Groningen. Hij behaalde Summa Cum Laude het Master-diploma voor orgel (1976), het 1e graads diploma kerkmuziek en koordirectie (1978), de Prix d’Excellence voor orgel (1979) en de koraalprijs ter gelegenheid van het Nationaal Improvisatie Concours te Bolsward (1981). In 1986 werd hij onderscheiden bij het Internationaal Clavecimbel Concours te Brugge.
Van 1974-1992 was hij organist van de Jacobuskerk te Zeerijp en sindsdien in deeltijd van de Nieuwe Kerk te Groningen. Tevens is hij, eveneens in deeltijd, kerkelijk organist van de Martinikerk te Groningen als opvolger van zijn oud-leraar Wim van Beek.
Hij is leider van en docent namens de Noord-Nederlandse Orgel-Academie (NNOA), is o.a. actief met eigen CD-producties van het label NNOA en met allerlei orgelpromotie-activiteiten. Vele jaren was hij tevens koor- en orkestdirigent.
Stef Tuinstra concerteert en is masterclassdocent in verschillende Europese landen, Japan en de USA. Hij staat bekend als inventief improvisator in verschillende stijlen. Zijn orgel-CD’s worden gezien als baanbrekend, van hoog artistiek niveau en blijvend actueel. Twee producties ontvingen een gedeelde Edisonprijs. Een 3-cd album (label Document) met de integrale orgelwerken van Georg Böhm wordt wereldwijd beoordeeld als een nieuwe interpretatiestandaard voor barokke Noordduitse orgelliteratuur en kreeg o.a. in ‘Luister’ een 10.
Als gecertificeerd orgelbouwadviseur werkt Stef Tuinstra nauw samen met diverse protestantse kerken en stichtingen in Nederland en met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Inmiddels heeft hij al 150 projecten op zijn naam staan en daarbij ook internationaal een gezaghebbende reputatie opgebouwd. Ook is hij auteur van diverse (internationale) publicaties over orgelbouw en -spel. Zie op www.nnoa.nl.
